Wprowadzenie JPK_V7M ma zdaniem Ministerstwa Finansów uprościć życie podatnikom. Poza pewnego rodzaju zmniejszeniem obowiązków administracyjnych (wystarczy jeden plik zamiast dwóch oddzielnych: VAT-7 i JPK_VAT), specjalnych korzyści związanych z nową regulacją jednak póki co nie widać. Duża w tym zasługa tajemniczych kodów GTU (Grupowanie Towarów i Usług), którymi od początku października należy oznaczać wybrane dostawy towarów i świadczenie usług. Tak – tajemniczych. Choć określone w przepisach wykonawczych, owiane są nimbem niepewności co do sposobu ich stosowania.
Dużo zostało już na ten temat napisane i powiedziane. Dlatego w niniejszym opracowaniu, skupimy się jedynie na kilku kodach budzących subiektywnym zdaniem autorów największe wątpliwości .
GTU_01 czyli rzecz o alkoholu
Zgodnie z przepisami, oznaczeniu „01” podlegają dostawy napojów alkoholowych. Sytuacja z pozoru wydaje się więc prosta. Należy jednak pamiętać, że przepisy odwołują się w tym zakresie do regulacji związanych z akcyzą. A tam, napojem alkoholowym jest m.in. alkohol etylowy. Idąc dalej, to zaś m.in. wszelkie wyroby o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 1,2% objętości, objęte pozycjami CN 2207 i 2208, nawet jeżeli są to wyroby stanowiące część wyrobu należącego do innego działu Nomenklatury Scalonej.
Oznaczeniem GTU_01 powinny być oznaczane wyroby zawierające powyżej 1,2% alkoholu. Spektrum zastosowania tego kodu jest więc bardzo szerokie i wykracza poza standardowo rozumiane napoje alkoholowe. Dotyczy więc potencjalnie także różnego rodzaju rozpuszczalników, podpałek, płynów do spryskiwaczy. Oznaczeniu temu mogłyby podlegać m.in. płyny do dezynfekcji, perfumy czy inne produkty kosmetyczne. Tu jednak Ministerstwo Finansów wyjaśniło w prasie branżowej, że wymienione wcześniej towary nie podlegają oznaczeniu GTU_01. Na jakiej podstawie została wydana taka (niewiążąca) interpretacja przepisu? Tego nie wie nikt.
Z drugiej strony, alkohol wydawany w ramach usługi gastronomicznej nie podlega oznaczeniu, gdyż w tym wypadku mamy do czynienia ze świadczeniem usługi kompleksowej a nie dostawie alkoholu jako takiej. To cenna refleksja, znajdująca zastosowanie także do innych dostaw objętych innymi kodami.
Alkohol bywa też wydawany nieodpłatnie (np. jako prezenty dla kontrahentów). W pięknie opakowanym wiklinowym koszu wypełnionym winem, darczyńca raczej nie umieszcza dodatkowo także faktury VAT – choć czynność ta może podlegać opodatkowaniu VAT. W tej sytuacji jednak, kodu GTU_01 nie zastosujemy. Ale żeby nie było tak prosto - należy je wówczas oznaczyć innym, jakim jest „WEW”, który stosowany jest do dokumentów wewnętrznych.
GTU_05 czyli jak nie odpaść przy odpadach
Oznaczenie GTU_05 dotyczy odpadów wymienionych w załączniku 15 poz. 79-91 ustawy o VAT. Odwołuje się ono do klasyfikacji statystycznej PKWiU. Bardziej logiczną na gruncie VAT jest zaś Nomenklatura Scalona i kody CN. Bardziej intuicyjną zaś wynikający z jeszcze innych przepisów tzw. rejestr BDO.
Kody BDO nie odnoszą się w żaden sposób do klasyfikacji PKWiU. Nie ma w tym zakresie precyzyjnej „przejściówki”. Rozmyślając o stosowaniu GTU, podatnicy często zwracają uwagę właśnie na kod BDO danego odpadu, zamiast na PKWiU. Prowadzi to do mylnych wniosków o braku obowiązku oznaczania transakcji kodem. Dobrym przykładem są np. opakowania z kartonu, których sprzedaż w przypadku wszystkich przedsiębiorstw, z wyjątkiem produkujących opakowanie kartonowe, będzie odpadem oznaczanym kodem PKWiU 38.11.52 – Odpady z papieru i tektury. Podatnicy mogą jednak przyporządkować taki karton do BDO 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury i na podstawie tego kodu stwierdzić, że sprzedaż ta nie podlega oznaczeniu kodem GTU.
GTU_06 czyli kod elektryzujący
Kodem GTU_06 oznaczane są wybrane urządzenia elektroniczne (oraz ich materiały i części). Oraz folia typu stretch, która jakkolwiek by nie patrzeć urządzeniem elektronicznym nie jest. Ale o tej gafie prawodawcy wie już każde dziecko, więc trudno nadać jej walor ciekawostki.
Na przykładzie tego kodu wskazać można na dość przewrotną ale zupełnie możliwą sytuację, w której klasyfikacja transakcji na potrzeby JPK_V7 może przybrać tyle różnych postaci, że głowa boli od samego patrzenia. Wyobraźmy sobie, że podatnik - pracodawca sprzedaje pracownikowi używany komputer za 1.000 PLN + VAT. Transakcja taka może zostać udokumentowana na jeden z poniższych sposobów:
- paragonem – transakcja nie powinna zostać oznaczona GTU_06, lecz znajdzie swe miejsce w JPK_V7 w tłumie innych w pozycji „RO” - dokument zbiorczy wewnętrzny zawierający sprzedaż z kas rejestrujących,
- paragonem a następnie fakturą VAT „na żądanie” (bo nabywca może faktury zażądać) – wówczas sprzedaż zostaje w „RO”. Ale dodatkowo, faktura trafia do JPK_V7 z oznaczeniem „FP” i oczywiście „GTU_06”. Jej wartości nie wchodzą jednak sumarycznie do kwot wynikających z ewidencji,
- fakturą wewnętrzną – to też możliwa opcja, skoro sprzedaży na rzecz pracowników nie trzeba ewidencjonować na kasie fiskalnej. W tej sytuacji, oznaczenie w ewidencji przybierać będzie postać „WEW”;
- fakturą VAT – wówczas stosujemy kod „GTU_06”.
A gdyby komputer kosztował np. 440 PLN brutto, a na wydrukowanym na kasie fiskalnej paragonie znalazłby się NIP nabywcy – pracownika… Przykład pokazuje, że dla stosowania kodów GTU nie wystarczy dobrze opanować klasyfikację statystyczną danego towaru czy usługi. Trzeba też dobrze panować nad innymi aspektami rozliczeń VAT. Każda modyfikacja może bowiem wywrócić do góry nogami kwestię raportowania danej dostawy.
GTU_12 czyli usługi niematerialne ale problemy jak najbardziej
To wisienka na torcie i niemały paradoks. Problemy ze stosowaniem wielu kodów GTU wynikają (co próbowaliśmy wykazać również powyżej) z nieoczywistej klasyfikacji statystycznej. Tutaj zaś Ministerstwo Finansów… w ogóle nie odniosło się do statystyki. I też źle - pomimo, iż przepisy recytują wszystkie rodzaje usług objętych tym kodem.
Problem próbuje wyjaśnić Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej, sugerując o jakie kody PKWiU może chodzić. Ani to jednak wiążące, ani precyzyjne – skoro w tym samym miejscu pojawia się dyrektywa o „możliwie szerokim” stosowaniu oznaczenia.
Rzecz w tym, że takie np. usługi doradcze są często świadczone w ramach wielu form aktywności, niezależnie od nazwy ani widzimisię podatnika. Przykładem – niedawna interpretacja indywidualnej z dnia 21.07.2020, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.321.2020.2.KP. Podatnik prowadzi profile w mediach społecznościowych i sam siebie nazywa „doradcą” (bo prestiż), choć jednocześnie twierdzi, że doradztwa nie świadczy (bo zwolnienie z VAT). Gdyby zaś doradztwo nie-doradztwo podatnika szło świetnie i przekroczyłoby wartość sprzedaży 200.000 PLN rocznie, pytanie o stosowanie kodu mogłoby być zagadką nie lada.
A granica miedzy „GTU_12” a pozostawieniem pustego pola jest bardzo cienka. Rozgraniczmy z pełną odpowiedzialnością audyt finansowy (raczej bez kodu) od sporządzania sprawozdań (raczej z kodem). Albo badania techniczne (bez kodu) od naukowych (z kodem), szkolenie techniczne (pozaszkolna edukacja – z kodem) od szkolenia w ramach usługi wdrożenia danego rozwiązania (kompleksowej, więc bez kodu idąc tropem usługi gastronomicznej
z alkoholem)…
Wnioski
JPK_V7 jednak nie ułatwia życia podatnikom. A na pewno na starcie swojego żywota. Zwłaszcza, gdy z tyłu głowy mamy wszyscy przepisy sankcyjne. I nie chodzi nawet o rządowy program „pięćset minus za każdy błąd”, to przerysowana licentia poetica w kontekście 14 dni na wytłumaczenie.
Większe niebezpieczeństwo czai się po stronie odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialności KKS podlega bowiem nie tylko spóźnienie w wysyłce JPK_V7. Ale także, JPK_V7 nierzetelny lub wadliwy. Każdy błąd, w tym także w zakresie nieprawidłowego kodu GTU może skutkować mandatem. I tu czternastodniowego okresu próby już nie ma.
Wojciech Kieszkowski, doradca podatkow
Polecamy najbliższe szkolenia z zakresu podatku VAT
Olsztyn 
15.05.2024 - 16.05.2024 
1370.00 + VATNewsletter BDO
Aktualności
- Gmina nie odliczy podatku VAT za usunięcie azbestu
- Usługi beauty z niższym Vatem a żywność drożeje
- Przejęcie zakładu pracy i obowiązki wobec ZUS
- Masaż tajski nie zawsze zwolniony z VAT
- Obowiązek przesyłania JPK_KR coraz bliżej
- Nowa interpretacja ogólna w sprawie ulgi B+R
- „Profit Trigger” to nie zawsze nieodpłatne świadczenie
- Jak przygotować strategię ESG w firmie?
- Faktury w KSeF przy przemieszczaniu własnych towarów
- VAT od towarów przekazanych w zamian za reklamę