Zarządzanie ryzykiem związanym z KSeF jako narzędziem analitycznym fiskusa

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) pozwala organom skarbowym na korzystanie z zaawansowanego narzędzia analitycznego umożliwiającego kontrolę transakcji w czasie rzeczywistym. W konsekwencji firmy muszą dostosować procesy wewnętrzne do nowej rzeczywistości ciągłego monitoringu fiskalnego.

System KSeF fundamentalnie zmienia zasady kontroli podatkowych, przechodząc od wyrywkowych postępowań do ciągłego monitoringu wszystkich transakcji. Algorytmy analityczne przetwarzają miliony faktur, identyfikując anomalie, nietypowe wzorce i potencjalne nieprawidłowości. Sztuczna inteligencja analizuje powiązania między kontrahentami, śledzi przepływ towarów i wykrywa podejrzane schematy optymalizacyjne, a każda transakcja otrzymuje scoring ryzyka determinujący prawdopodobieństwo kontroli.​

Już obecnie organy skarbowe wykorzystują zaawansowane techniki do wykrywania karuzel VAT-owskich, pustych faktur i zaniżania podstawy opodatkowania. System automatycznie porównuje marże, ceny jednostkowe i warunki transakcji z benchmarkami rynkowymi, a znaczące odchylenia od norm branżowych generują alerty kierowane do analityków. KSeF integruje dane z innych systemów – JPK, STIR, rejestrów publicznych – tworząc kompleksowy obraz działalności podatnika.

Mechanizmy predykcyjne przewidują przyszłe zachowania podatników na podstawie historycznych wzorców. System identyfikuje symptomy pogarszającej się kondycji finansowej, przygotowań do wyłudzeń czy prób ukrycia majątku. Algorytmy uczenia maszynowego doskonalą się z każdą wykrytą nieprawidłowością, zwiększając skuteczność identyfikacji oszustw. Firmy działające uczciwie również podlegają analizie, gdyż system weryfikuje spójność ich rozliczeń i racjonalność ekonomiczną transakcji.​

Szczególnej analizie podlegają transakcje z podmiotami z rajów podatkowych, płatności kryptowalutami oraz operacje o charakterze międzynarodowym. KSeF automatycznie oznacza faktury zawierające elementy wysokiego ryzyka – split payment, odwrotne obciążenie, mechanizm podzielonej płatności. System generuje raporty o nieprawidłowościach w czasie rzeczywistym, umożliwiając szybką reakcję organów skarbowych, a kontrole uruchamiane są nie „na ślepo”, lecz na podstawie precyzyjnych wskazań systemu analitycznego.

Zarządzanie ryzykiem podatkowym w erze KSeF wymaga proaktywnego podejścia i wdrożenia mechanizmów compliance. Firmy muszą regularnie analizować własne transakcje przez pryzmat algorytmów kontrolnych, identyfikując potencjalne zagrożenia. Kluczowe jest dokumentowanie racjonalności biznesowej nietypowych operacji, gromadzenie dowodów należytej staranności oraz przygotowanie wyjaśnień dla przewidywanych zapytań organów. W konsekwencji, efektywne zarządzanie ryzykiem w systemie KSeF wymaga kompleksowego przygotowania zespołu. Oznacza to też konieczność właściwego przeszkolenia nie tylko działów księgowych, czy finansowych, ale także kadry zarządzającej. Szkolenia takie powinny dostarczyć przy tym nie tylko ogólnej wiedzy o systemie, ale wiedzy z zakresu funkcjonowania algorytmów kontrolnych KSeF, identyfikacji wskaźników ryzyka oraz technik dokumentowania transakcji. Sensownym rozwiązaniem będzie również wdrożenie systemów wewnętrznej kontroli podatkowej i przeprowadzanie regularnych przeglądów compliance oraz symulacji kontroli podatkowych.

Zobacz szkolenia